Vanaf 1 januari 2015 moeten gemeenten taken gaan uitvoeren op het gebied van jeugdzorg, zorg aan langdurig zieken en ouderen en ‘werk & inkomen’. Deze veranderingen worden doorgevoerd in het kader van een decentralisatie waarbij de gemeenten meer verantwoordelijkheden krijgen toegewezen van de landelijke overheid. In september van dit jaar waarschuwde het college bescherming persoonsgegevens (CBP) al in een brief aan minister Plasterk voor het ontbreken van ‘duidelijke kaders’. Zij wees er daarbij op dat de privacywetgeving niet genegeerd mag worden. Het CBP trekt nu wederom aan de bel, omdat de het in de praktijk nog steeds “lastig blijkt om een vereiste grondslag te vinden voor iedere verwerking van persoonsgegevens”. En dat terwijl de tijd dringt.
Directeur Putters van het Sociaal Planbureau schreef over decentralisatie al dat de landelijke overheid een helpende hand moet bieden ter ondersteuning van de praktijk in de gemeenten. Het college meldt vandaag dat zij constateert dat het in de praktijk van het sociale domein nog steeds lastig blijkt volgens de juiste wetgeving te handelen. Ze schrijft verder ondermeer:
Gemeenten moeten steeds vaststellen op welke grondslag uit de Wet bescherming persoonsgegevens de gegevensverwerking kan worden gebaseerd. Dat is tijdrovend, ingewikkeld en soms zelfs onmogelijk. Zo ontbreekt een wettelijke basis als gemeenten – zoals nu blijkt uit de praktijk – persoonsgegevens willen uitwisselen voor taken die niet concreet terug te vinden zijn in de wetten over jeugdzorg, werk en inkomen en zorg voor langdurig zieken en ouderen.
Volgens het college moet er een deugdelijke wettelijke basis komen voor het werken met de gegevens van burgers. Dit is in het belang van zowel gemeente als burger.
Zo zien we dat de frictie van effecten van de participatiesamenleving met de (juridische) praktijk ondanks de eerdere waarschuwingen nog steeds onderschat lijken te worden.
Het college adviseert daarom een deugdelijke wettelijke basis te creëren voor het werken met gegevens van burgers in het sociaal domein. Hiermee worden de rechtszekerheid en transparantie voor gemeenten en burgers over het doel, de noodzaak en de rechtmatigheid van de verwerking van persoonsgegevens bevorderd.
In het jeugddomein ziet het CBP onder andere dat er een deugdelijke wettelijke basis voor de verwerking van persoonsgegevens bij de nieuwe werkwijzen in het sociaal domein ontbreekt. Het college geeft aan dat zonder wettelijke grondslag de verwerking van persoonsgegevens niet is toegestaan. En ze schrijft verder: “onduidelijkheid over de wettelijke basis heeft niet alleen invloed op de uitvoering van taken uit de Jeugdwet, maar ook op de andere sectoren van het gedecentraliseerde sociale domein”.
Het CBP constateert dat in de ‘lerende praktijk’ van gemeenten veel onduidelijkheid en problemen kunnen ontstaan. Wederom constateert het CBP dat ‘handreikingen voor gemeenten’ ontbreken en ze wijst er op dat in eerdere adviezen ook de noodzaak van solide onderliggende principes is benadrukt.
De decentralisaties die het kabinet beoogt zorgen voor delegatie van taken taken naar gemeenten. Zij moeten dan zelf de daartoe benodigde gegevens verwerken en tegelijkertijd de privacy waarborgen, maar de kaders blijken wederom onduidelijk of afwezig. Dat verwerking -in eigen ICT systemen, op een juiste manier- nog best eens lastig worden, stelde ThePostOnline al eerder in een korte video;
