In Zweden krijgen ze net als in Noorwegen en Denemarken met een lager defensiebudget toch aanzienlijk meer knallen voor hun knaken dan in Nederland, dat een vergelijkbaar welvaartsniveau heeft. Zweden rust haar strijdkrachten daarbij in veel gevallen met eigen ontwerpen uit. Waar de vijf Visby-klasse korvetten een opvallend voorbeeld van zijn. In de wat zweverig klinkende holistische omschrijving zitten harde knallen verborgen.
Hardere knallen dan de nieuwere en grotere Nederlandse Holland-klasse patrouilleschepen (€ 132 miljoen per stuk) aan boord hebben. Hun tandenloosheid is deels te danken aan de visie van het Clingendael Centrum voor Strategische Studies -CCSS (CCSS 04-002). Bij Clingendael vond men het een goed plan om een aantal M-fregatten te vervangen door ‘schepen voor rechtshandhaving en humanitaire hulp’. Schepen die volgens CCSS geen goede bewapening nodig hebben omdat ze patrouilletaken uitvoeren in: ‘het lagere deel van het geweldsspectrum’.
De Zweedse Visby-klasse korvetten (€ 135 miljoen) hebben deels ook een patrouilletaak, maar kunnen als het moet de ‘rechtshandhaving’ wat krachtiger uitdragen. In Zweden was er geen CCSS dat de primaire taken van oorlogsbodems vergat, hoewel het Visby-ontwerp van Kockums (Saab Groep) na de lange bouwfase niet alle tanden kreeg.
Constructie
Deels gebaseerd op een experimenteel schip, de 27 meter lange Smyge (1990) ontwikkelde de Zweedse defensiematerieelorganisatie FMV de Visby-klasse. Schepen met een beladen waterverplaatsing van 640 ton, bij een lengte van 73 meter, een breedte van 10.40 meter en een diepgang van 2.40 meter. Het basis-constructiemateriaal is een pcv-koolstof-vinyl laminaat (CFRP). De stealthvormen reduceren volgens bouwer Kockums de radarreflectie met 70 procent. De isolerende eigenschappen van dit laminaat verminderen de infrarood uitstraling eveneens met 70 procent. Hetzelfde percentage als de afname van het akoestische profiel dat deels met de stille hydrojet voortstuwing werd verkregen. Het laminaat vermindert aanvullend de magnetische detectiegevoeligheid met 50 procent.
Voortstuwing
Varend op twee hydrojets aangedreven door vier Vericor TF-50 gasturbines van 5300 pk elk, bedraagt de topsnelheid 35+ knopen. Een 165 kW HRP 200-65 Holland Roer Propeller in de boeg verhoogt de manoevreerbaarheid. Twee MTU 16V N90 diesels van 1750 pk geven de Visby’s een kruissnelheid van 15 knopen. Met deze snelheid bedraagt het bereik circa 2500 zeemijl.
Oorspronkelijke ontwerp van Kockums (foto: Kockums)
Uitrusting
Daar de Visby’s een breed takenpakket hebben met als hoofdtaken onderzeeboot-, mijnen- en oppervlakte-eenheid bestrijding hebben de schepen een ruim assortiment aan sensoren en wapensystemen aan boord. Hoewel de systemen nog niet op alle schepen volledig in bedrijf zijn, en de module voor 12 verticaal te lanceren Zuid-Afrikaanse Denel Umkhonto-IR Block 2 geleide raketten voor luchtverdediging uit het pakket werd geschrapt, blijft het overgebleven assortiment indrukwekkend.
Voor onderzeebootopsporing (en mijnen) kan een Visby drie verschillende typen sonar inzetten. Een gesleepte sonar met akoestische sensoren (towed-array sonar) in een kabel van duizend meter lengte, een gesleepte variabele diepte-sonar (VDS) en een vaste sonar in de romp. Gelocaliseerde onderzeeboten kunnen vanuit vier lanceerbuizen worden aangevallen met draadgeleide 40 cm Type 45 torpedo’s. Torpedo’s die ook door een van het schip opererende helikopter kunnen worden gebruikt, waar wel een platform voor is maar geen hangar. Hoewel er aanvullend twee zesvoudige lanceerders voor 127 mm dieptebommen waren gepland, zijn deze systemen niet aangeschaft.
Voor mijnenbestrijding wordt gebruik gemaakt van een op afstand bediende Double-Eagle Mk III onderwater drone (ROV-S). Gelocaliseerde mijnen krijgen te maken met een andere onderwater drone, de SeaFox (.pdf), dat vier draadgeleide mini-torpedo’s draagt om de mijnen te vernietigen.
Boven water geeft de Sea Giraffe AMB op de mast een radarblik op de omgeving dat tot 180 kilometer ver kan reiken. Een CEROS-200 systeem voegt er een optronische blik aan toe en verwerkt daarnaast de radar en optische data voor de vuurleiding van de wapensystemen. Waarvan de acht radargeleide RBS-15 antischip raketten het grootste bereik hebben. De laatste Mk3 versie vliegt 200+ kilometer ver.
Sea Giraffe AMB
RBS15 Mk3
BAE-Bofors 57 mm (foto: wiki, upload van Poxnar)
Het CEROS-200 systeem stuurt eveneens het BAE-Bofors 57 mm/L70 kanon op het voordek aan. Als de loop hiervan uit z’n stealthy behuizing komt, kunnen er cyclisch 220 granaten per minuut uit komen. Inclusief 3P HE-Frag granaten met programmeerbare nabij-ontstekers (proximity fuses). De granaten van circa 2.5 kilo verdwijnen met 1035 m/sec en kunnen tot op zo’n 8.5 kilometer accuraat (zee)doelen treffen (maximum schootsbereik: 17 kilometer). De 3P granaten gebruiken eenmaal aangekomen 420 gram PBX explosief om voorgevormde titanium fragmenten te verspreiden. Volgens de fabrikant 8000 stuks. Wat erg veel is voor zo’n klein kaliber kanon.
Zweden is niet het enige scandinavische land dat klein en stealthy een stevige uitrusting geeft. Ook Noorwegen doet dat. Met haar zes 47.5 meter lange Skjold-klasse geleidewapen korvetten.
Visby-klasse (meer Visby bij Saab of deze Kockums brochure – .pdf)
Skjold-klasse
Foto’s: Saab -tenzij anders aangegeven.
