Zoals iedere opvoeder weet: gedram en gejengel kun je het best negeren, want ook een boze reactie op het zeikgedrag is lonend voor de jengelaar, die niet zozeer uit is op zijn zin krijgen, maar vooral op aandacht.
Dus toen een groepje verongelijkte moekes via de hashtag #genoeggezwegen begon te zaniken over de gruwelijkheden die hun tijdens hun bevallingen werden aangedaan, zanikte ik wat terug via Twitter en liet het er verder bij zitten.
Daarna zag ik deze uitstekende column van Suus Ruis over de kwestie. Rationeel, maar met oog voor de gevoeligheden rond het thema geboorte en bevallen, een bezigheid die nou eenmaal niet louter een feitelijke, maar ook een emotionele kant heeft. Goed, klaar, jengelmoekes terug in hun hok en we puffen, keizersnijden en lotusbirthen zwoegend doorrrr met ons allen.
Quod non.
Vanmorgen viel mijn oog op een tweetje van de klageressen waarin zij, geheel conform het social justice warrior-protocol, strooien met een kekke Engelse term om hun Beweging een schijn van internationale legitimiteit te geven: obstetric violence. Gynaecologisch geweld, in mooi allitererend Nederlands.
Jengelende kinderen moet je negeren. Maar lasterende, jokkende kinderen moet men corrigeren. Bestaan er zorgverleners in de verloskunde die horkerig optreden? Ja, helaas. En worden er medische missers gemaakt in de geboortezorg? Zeker. Is er sprake van structureel ‘gynaecologisch geweld’? Welnee, hou eens op met die onzindelijke beschuldigingen jegens een hele beroepsgroep.
Het probleem is dat een natuurlijk fysiologisch proces als een geboorte volkomen is geromantiseerd en geïdealiseerd door een allengs groeiende groep vrouwen. Vroeger was een bevalling een riskant en pijnlijk gebeuren, zonder een enkele garantie op een goede afloop. Met dank aan de medische wetenschap is het hele proces voor zowel moeder als kind een stuk veiliger geworden, en is er een scala aan ingrepen en controles mogelijk om een geboorte tot een succesvol einde te brengen.
En ja, daarbij is soms sprake van het overmatig medicaliseren van een in principe natuurlijk proces, eerlijk is eerlijk. Maar om nou vanuit de volkomen veilige, luxe geboortepraktijk anno 2016, waar de moeder- en babysterfte nog nooit zo laag waren en waar blijvende schade aan moeder en kind na een bevalling nooit zo zeldzaam was, met modder te gaan gooien naar professionals… Neuh.
Misschien is het tijd om het beeld van bevallingen dat door spirituele kruidenvrouwtjes en militante beval-akela’s als Beatrijs Smulders wordt gepropageerd, eens wat bij te stellen. Smulders is de oermoeder van de anti-medicaliseringssekte. Zij leidt een verloskundig imperium met praktijken, klinieken, boeken en winkels en stelde in een bizar interview in de Volkskrant onder andere dat pijn lijden tijdens een bevalling een must is. Ook zette ze een complottheorie over het georganiseerd tegenwerken van vroedvrouwen uiteen.
Zij is het bekendste, maar zeker niet het enige gezicht van deze beval-cultus. Bevallen blijkt een kwestie van intuïtie en oerkracht. Het kan met kaarsjes en het kan in een speciaal bad, onderwater. Het moet natuurlijk idealiter thuis, zonder medicatie, en alle ingrepen zijn uit den boze. Het decadente zit ‘m er in dat dit geneuzel anno 2016 nogal gratuit is: hoe vaak dit soort geboorte-fetisjisten ook hun voormoeders, vrouwen in Afrika of één of andere indianenstam erbij slepen om hun argwaan tegen medische zorg te rechtvaardigen, du moment dat er iets mis dreigt te gaan met je walvisgeluiden-CD-bevalling zit je in no time in een hypermodern ziekenhuis. Koketteren met ‘natuur’ en ‘instinct’ en katten op medici is zo wel erg makkelijk.
Lomp gedrag of fouten van medisch personeel tendentieus ten tonele voeren als ‘obstetric violence’ is nog kwaadaardiger, het vervreemdt vrouwen willens en wetens van medici en is pure bangmakerij en hetze, te vergelijken met de antivaccinatie-waanzin.
Waarom doen mensen zo iets? Waarom met een hashtag en een beweging vrouwen opstoken hun horrorverhalen te delen met de wereld en een wantrouwen tegen de witte jassen kweken? Artsen en ander medisch personeel zijn allerminst onfeilbaar, maar ook zij hebben gewoon hetzelfde doel als aanstaande moeders, namelijk aan het eind van iedere bevalling een gezonde baby in de armen van een gezonde moeder drukken.
Welnu, misschien omdat de zelfgebreide thuisbevalling onder leiding van een vroedvrouw nogal onder druk staat. Om meerdere redenen: het Nederlandse bevallingssysteem is duur en inefficiënt, wat niet per se een goede reden is om het te ontmantelen. Maar ook omdat er serieuze vraagtekens zijn bij de veiligheid van thuisbevallen. Onderzoeksjournalisten Jop de Vrieze en Zvezdana Vukojevic lieten met hun prijswinnende artikel Het is een prachtig kind. Waarom is hij overleden? zien hoe je kritiek wél verantwoord kunt brengen, zonder hetze en verdachtmakingen. Zij onderzochten de dood van hun zoontje, waarvan de verloskundigen hadden verzuimd een groeiachterstand op te sporen, en onderbouwden hun verhaal met cijfers en feiten.
Heel andere koek dus dan de A4-tjes met onverifieerbare horrorverhalen waar de #genoeggezwegen-movement het van moet hebben. Het is dan ook tekenend dat de eerder genoemde Smulders hun relaas afdeed als “gewoon een lobbycasus” en “individueel leed smakeloos gecombineerd met retoriek van NVOG (de vereniging van gynaecologen, red.) en Ziekenhuislobby voor integrale bekostiging. “
En laten de mensen van De Geboortebeweging, de stichting achter #genoeggezwegen, nou allemaal in die softe doe-het-zelf-hoek zitten wat betreft geboortezorg. Kijken we naar het bestuur van de stichting dan zien we dat Mira Westland-Soebroto de voorzitter is. Zij noemt zich ‘moeder, voormalig auditor, business process analyst.’ Wat zij niet vermeld op de site, is dat zij ook ‘draagconsulent’ is.
Draagconsulent is een modieus nieuw beroep, dat voortvloeit uit het op een voetstuk hijsen van het ronddragen van je kroost. Een baby in een draagzak, een kleuter op de rug gebonden, liefst allebei tegelijk, en het eindeloos en 24 uur per dag rondsjouwen van het nageslacht is volgens deze stroming ontzettend heilzaam, natuurlijk en bovendien deksels ingewikkeld. Vandaar dus de wildgroei aan bedrijfjes en consulenten die moedertjes leren hoe ze hun baby moeten dragen. Ik verzin het ook allemaal niet. Maargoed, een zweverige beroepsmoeke dus, Mira.
Dan de secretaris, Hermine Dees-Ribbers. Die is docent natuurkunde. Okee. Dat is mooi maar het maakt haar matig gekwalificeerd voor het geven van medische of wetenschappelijke oordelen, dunkt mij.
Joyce Hoek-Pula is bestuurslid en zwangerschapsbegeleidster annex doula. Let wel, dit is dus geen verloskundige. Zwangerschapsbegeleider en doula (iemand die gezellig meepuft tussen de waxinelichtjes) zijn geen beschermde titels. Hoek runt een praktijk genaamd Embracing Birth en biedt via haar site kwakzalverij als aromatherapie aan.
Rebekka Visser, bestuurslid, doet ook al aan aromatherapie en aan kruidenmedicijnen en noemt zich vroedvrouw. Haar site heet ‘Vroedvrouw en radicaal.’ O-kee. Wat verder opvalt is dit zinnetje op haar website: “This year I was reprimanded by the medical disciplinary board for the way I was involved in a (intended) homebirth of twins.” Juist ja, gezellig thuis meepuffen met wat medici, terecht, een risicobevalling noemen en een reden vinden voor een ziekenhuisbevalling: een tweelinggeboorte. Daarvoor is zij kennelijk op de vingers getikt.
Magdeleen Matter, persvoorlichter en bestuurslid, is ook vroedvrouw en runt een bed and breakfast.
En deze dames roepen vrouwen dus op om hun meest intieme verhalen te delen, teneinde medici zwart te maken en andere aanstaande moeders op stang te jagen. Terwijl deze dames er een zeker belang bij hebben om de bevalcultuur in Nederland zo veel mogelijk buiten de ziekenhuizen te houden. En dit doen zij onder het voorwendsel van vrouwenrechten.
Juist ja.
Natuurlijk moet iedere klacht over medische zorg gehoord en behandeld worden. En natuurlijk is er altijd ruimte voor verbetering. Maar dit riekt toch wel erg sterk naar een slim stuntje om de instortende thuisbevalpraktijk een boost te geven, door vrouwen angst aan te jagen voor een ziekenhuisbevalling. En het schuurt gevaarlijk dicht aan tegen laster tegen medici, met claims als ‘violence’ en ongecontroleerde eigen verhalen van vrouwen.
Vrouwen die wellicht écht onheus bejegend zijn, maar daar zijn klachtenprocedures en schadeprotocollen voor. Of vrouwen die zich allerlei geouwehoer over natuurlijk en intuïtief bevallen hebben laten wijsmaken, met een tot in de puntjes ingevuld bevalplan alles hadden uitgestippeld, en tot hun grote ontluistering en teleurstelling er in het heetst van de strijd achter kwamen dat de realiteit soms weerbarstiger is.
Artsen en ander personeel hebben soms echt even geen oren naar medische oordelen van een leek, op het moment dat er iets dreigt te scheuren of bijkans ophoudt met ademen. Ziekenhuispersoneel overziet de situatie vaak nét iets beter dan een aanstaande moeder met een pufcursus achter de kiezen, en heeft soms écht geen tijd om het bevalplan erbij te pakken als er iets klem zit of verkeerd om ligt. Dat kun je ‘obstetric violence’ noemen en enorm over miepen. Maar misschien zijn vrouwen meer gebaat bij een realistische voorbereiding op de geboorte van hun kind (stom, auw, weinig romantisch en/of charmant, vies, niet zonder risico, medische hulp is geen ‘falen’ van de moeder en verder, nouja, het moet maar) en het benadrukken dat het resultaat telt, en niet de ervaring van mama en haar doula tijdens die halve dag bevallingsellende.
Ik stel de hashtag #genoeggejengeld voor, en raad vrouwen aan een béétje realisme te blijven zien vanaf hun roze wolk. En mocht er een lompe arts of snibbige verloskundige aan het kraambed verschijnen: dien gewoon een klacht in, en geen twitter-A4tje. Medisch personeel, het zijn gewoon mensen. En geen geldbeluste geweldplegers, zoals de Geboortebeweging ons tracht wijs te maken.
